Update over de nieuwe examenprogramma's voor nlt

De laatste conceptprogramma’s (versie 4) voor alle bètavakken zijn begin oktober door de VakVernieuwingsCommissie besproken met de Advieskring. Voor nlt hebben we de opmerkingen die een flink aantal docenten en experts hebben gemaakt met de nlt-ers in de VVC gedeeld. Donderdag 14 november is het proces afgerond met een gezamenlijke slotbijeenkomst van VVC en Advieskring. In december worden de definitieve “concept”programma’s gepubliceerd.

Deze programma's zijn nog altijd een “concept”, omdat ze nog worden getest in proefscholen vanaf schooljaar 2025-2026. Nlt en O&O zullen daar, zoals het er nu voor staat, voorop lopen. In januari en februari zullen daar proefscholen voor worden geworven. Daarvoor wordt nu door OCW een subsidieregeling ontworpen. Ook de Vereniging hoopt een rol te blijven spelen bij deze “fase van beproeving”. Houd de berichten hierover in de gaten want het zou fantastisch zijn als er een aantal van onze scholen aan deze testfase willen meedoen.

Hoe ziet het concept er nu uit?

Over het algemeen is de structuur van het programma anders dan nu, maar wel heel duidelijk. Centraal staat dat leerlingen bij nlt werken aan maatschappelijke en wetenschappelijke Vraagstukken. Die vraagstukken zijn interdisciplinair, actueel en relevant. Er moeten minimaal drie (voor havo) en vier (voor vwo) vraagstukken uit de geclusterde SDG’s en het domein Fundamenteel (alleen vwo) worden behandeld. Verder mogen scholen modules in hun curriculum opnemen die andere interdisciplinaire vraagstukken behandelen. Om die vraagstukken met hun mogelijke oplossingen te bestuderen moeten de leerlingen denk- en werkwijzen gebruiken die zijn ontleend aan de Amerikaanse NGSS (Next Generation Standards). Ook de monovakken gebruiken deze denk- en werkwijzen. Er is dus een mooie afstemming tussen de bètavakken onderling verwezenlijkt.

Onze opmerkingen in oktober

Het voornaamste punt van kritiek voor de vierde versie was dat de verschillen in formuleringen tussen het havo- en het vwo-programma minimaal waren. Daardoor is het geheel meer vak- dan leerlinggericht. Het praktisch toepassen van oplossingen in de havo versus het meer theoretisch onderbouwen in het vwo kwam onvoldoende uit de verf, onder andere door het bijna identieke gebruik van de handelingswerkwoorden voor beide niveaus. Verschillen in diepgang worden niet benoemd, anders dan dat een vraagstuk op vwo-niveau één discipline meer moet bevatten. Dat lijkt een te makkelijk geformuleerd verschil. Bij denkwijzen waren nog geen voorbeelden opgenomen.

En omdat technologie in nlt een belangrijke pijler is misten we nog een betere afstemming met digitale geletterdheid (en technologie). We moeten nog afwachten hoe deze kritische kanttekeningen zijn verwerkt.

Haalbaarheid programma

Sommige docenten die commentaar hebben gegeven gaven aan dat dit programma wel in de gegeven tijd moet kunnen worden gerealiseerd. Anderen gaven juist het gebrek aan duidelijkheid over de diepgang aan waardoor er over de haalbaarheid geen zinnig woord is te zeggen. Al met al is het een best omvangrijk geheel geworden met zo veel geformuleerde doelzinnen.

Intussen heeft de Vereniging wel al het initiatief genomen om de huidige modules te “scoren” op het voldoen en bijdragen aan de nieuwe programma’s, waarbij vooral naar de SDG’s is gekeken. Welke modules zijn goed bruikbaar en vragen slechts een kleine ingreep, welke zijn wel geschikt maar moeten stevig worden herzien en welke zijn eigenlijk niet meer goed te gebruiken? Met die inventarisatie kunnen we in de fase van beproeving samen met de testscholen aan de slag.

Meer informatie vind je op de website over dit onderwerp van de SLO.